SSI Research nhận định rằng mặc dù biến động không ổn định trên thị trường gần đây có thể tạo áp lực lên lợi nhuận của PLX và OIL, nhưng cũng mang lại cơ hội để các doanh nghiệp hàng đầu trong ngành tăng cường vị thế dài hạn.

A. Các công ty xăng dầu lớn công bố chỉ số quý 3/2022

1. PV OIL lỗ nặng

Trong bối cảnh giá xăng giảm đột ngột, các tên tuổi lớn trong ngành cũng ghi nhận một quý kinh doanh khó khăn. Ví dụ, Tập đoàn Dầu Việt Nam (PV OIL) mới công bố chỉ số quý 3/2022 với mức lỗ nặng.

PV OIL ghi nhận doanh thu thuần 25.962 tỷ đồng, tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, giá bán lẻ xăng dầu liên tục giảm trong quý 3, dẫn đến giảm sâu về lợi nhuận gộp và mức lỗ sau thuế của công ty lên đến 373,4 tỷ đồng, so với lãi gần 57 tỷ đồng trong cùng kỳ năm trước.

OIL đã đạt doanh thu thuần 79.617 tỷ đồng trong 9 tháng, tăng 2,1 lần và có lãi sau thuế hơn 431 tỷ đồng. Tuy nhiên, giá xăng dầu thế giới giảm đột ngột từ cuối tháng 6 đến cuối tháng 9, làm giảm giá trị hàng tồn kho của OIL. Công ty đã phải trích lập dự phòng 150 tỷ đồng giảm giá hàng tồn kho, tăng 133 tỷ đồng so với cuối quý trước.

OIL, là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong ngành xăng dầu, thuộc Tập đoàn Dầu Khí Việt Nam, và chỉ đứng sau Tập đoàn Xăng Dầu Việt Nam (Petrolimex) trong hệ thống phân phối. Đến hết quý 3/2022, tổng số cửa hàng xăng dầu của OIL đã tăng lên 648 cửa hàng và hơn 3.000 cửa hàng đại lý.

2. Ông lớn Petrolimex (PLX) cũng phải đối mặt với khoản lỗ khổng lồ

Tương tự, Petrolimex (PLX) cũng phải đối mặt với lỗ mảng xăng dầu trong quý, mặc dù chỉ số tổng thể tăng mạnh nhờ các hoạt động khác. Trong quý 3/2022, PLX ghi nhận doanh thu thuần gần 73.700 tỷ đồng, tăng 113% so với cùng kỳ năm trước. Sau khi khấu trừ các chi phí, PLX thu về lãi ròng 99 tỷ đồng, tăng 30% so với quý 3/2021.

Theo PLX, lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh xăng dầu quý 3/2022 thực sự ghi nhận lỗ, chủ yếu do biến động không thường xuyên của giá xăng dầu thế giới. Cùng với đó là việc chi phí vận hành, lưu thông thực tế tăng cao hơn so với chi phí định mức theo quy định được tính trong giá cơ sở.

Ngược lại, lợi nhuận từ các lĩnh vực khác trong quý 3/2022 đã tăng so với cùng kỳ, nhờ một số công ty con hoạt động trong lĩnh vực vận tải, nhiên liệu bay,… đã trở lại hoạt động ổn định sau thời gian khó khăn vì đại dịch Covid-19.

Tính đến cuối 9 tháng đầu năm, doanh thu thuần của PLX đã đạt 225.700 tỷ đồng, tăng 88% so với cùng kỳ, tuy nhiên lãi ròng đã giảm mạnh 86% xuống còn 312 tỷ đồng.

Vào thời điểm cuối tháng 9, hàng tồn kho của PLX đã đạt 14.692 tỷ đồng, tăng 12% so với đầu năm, trong đó PLX đã trích lập khoản dự phòng lên tới 432 tỷ đồng, tăng 224 tỷ đồng so với đầu năm.

3. TLP cũng có một quý đầy thách thức

Tổng Công ty Thương mại Xuất nhập khẩu Thanh Lễ (TLP) cũng phải đối mặt với những thách thức trong quý 3/2022. Mặc dù doanh thu đã tăng gấp 4,5 lần lên 7.631 tỷ đồng, nhưng giá vốn cao hơn đã dẫn đến lỗ gộp gần 25 tỷ đồng.

Sau khi khấu trừ các chi phí, TLP ghi nhận lỗ sau thuế gần 169 tỷ đồng trong quý 3/2022 và lỗ lũy kế 9 tháng là 70 tỷ đồng, so với lãi 51 tỷ đồng trong cùng kỳ quý 3/2021.

Thalexim đã giải thích rằng giá thế giới đã giảm liên tục trong quý 3/2021, và điều chỉnh giảm giá bán lẻ các mặt hàng xăng dầu đã khiến kinh doanh của họ gặp khó khăn. Nguồn hàng khan hiếm và chi phí liên quan đến nhập khẩu cũng đã tăng, đồng thời các chi phí khác như lãi vay và tỷ giá ngoại tệ cũng tăng.

Theo dữ liệu sơ bộ từ Tổng cục Hải quan, lượng nhập khẩu xăng và dầu diesel trong quý 3 năm 2022 đã giảm lần lượt 40% và 35% so với quý trước. Điều này có thể được giải thích bởi sự thắt chặt tín dụng, biến động giá dầu thế giới và các chi phí nhập khẩu tăng.

B. Những lý do và biện pháp giải quyết tình hình

Những yếu tố này đã ảnh hưởng tiêu cực đến biên lợi nhuận và tình trạng tài chính của các đầu mối, khiến họ phải giảm hàng tồn kho và giảm giá chiết khấu cho các cửa hàng bán lẻ, thậm chí dẫn đến tạm đóng cửa một số cửa hàng xăng dầu tư nhân ở một số tỉnh phía Nam.

Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ đã quyết định tăng mức phí premium trong cơ cấu giá bán lẻ xăng dầu lên 350 đồng/lít đối với xăng và 40 đồng/lít đối với dầu diesel.

Đồng thời, chi phí vận chuyển tiêu chuẩn từ các nhà máy lọc dầu cũng được điều chỉnh tăng 40-70 đồng trong kỳ điều chỉnh giá gần đây. Điều này nhằm mục đích điều chỉnh giá bán lẻ theo hướng tương quan chặt chẽ hơn với giá thị trường và chi phí kinh doanh thực tế.

Đánh giá về mức độ ảnh hưởng đến cổ phiếu niêm yết, SSI Research cho rằng mặc dù có những biến động không ổn định trên thị trường gần đây có thể gây áp lực lên lợi nhuận của PLX và OIL, nhưng cũng tạo cơ hội để các công ty này dẫn đầu thị trường và nâng cao vị thế trong dài hạn. Việc nhiều cửa hàng xăng dầu chuyển sang mua hàng từ các đầu mối lớn với đầu vào ổn định có thể hỗ trợ việc này.

Theo Bộ Công Thương, lượng tồn kho tại một số nhà cung cấp chính như PLX, OIL, TLP vẫn được duy trì ở mức an toàn để đáp ứng nhu cầu trong nước. Trong thời gian tới, việc tăng phí premium và chi phí vận chuyển trong cơ cấu giá bán lẻ xăng dầu có thể giúp lợi nhuận của các nhà phân phối xăng dầu như PLX và OIL trong quý 4 tăng so với quý 3.

Ngoài ra, sự phục hồi gần đây của giá dầu thế giới cũng có thể hỗ trợ các công ty này về mặt hàng tồn kho, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh trong thời gian tới.

=> Xem thêm: MCH: Công ty Cổ phần Hàng tiêu dùng Masan
=> Tham khảo doanh nghiệp: Tập đoàn Đại Châu