Pacific Airlines, một trong những hãng hàng không giá rẻ đầu tiên tại Việt Nam, đã từng nhận được vốn đầu tư từ một hãng hàng không hàng đầu của Australia.

A. Pacific Airlines và HVN công bố mức lỗ ròng

1. Vietnam Airlines thua lỗ nặng nề

Theo báo cáo thường niên 2022 của Vietnam Airlines (mã chứng khoán: HVN), doanh nghiệp này đã ghi nhận mức lỗ ròng gần 11.000 tỷ đồng trong năm 2022. Mặc dù mức lỗ này đã giảm so với năm 2021, nhưng đây đã là năm thứ ba liên tiếp hãng này ghi nhận lỗ.

Vốn chủ sở hữu của Vietnam Airlines đã âm hơn 35.000 tỷ đồng, đặt cổ phiếu HVN trước nguy cơ bị hủy niêm yết.

Lý do chính cho số lỗ hợp nhất năm 2022 là do kết quả lỗ từ công ty mẹ và Pacific Airlines, trong khi các công ty thành viên khác đa số ghi nhận kết quả kinh doanh khả quan và lãi lớn.

Trong quý 1/2022, Vietnam Airlines đã nhận được 30% cổ phần của Pacific Airlines từ cổ đông nước ngoài Qantas Airways.

Dựa trên Báo cáo tài chính kiểm toán của Vietnam Airlines, việc mua thêm cổ phần của một doanh nghiệp đang ghi nhận âm vốn chủ sở hữu đã buộc Vietnam Airlines phải ghi nhận thêm khoản lỗ 1.749 tỷ đồng vào lợi nhuận sau thuế chưa phối.

2. Pacific Airlines bước trên con đường trượt dài

Từ đầu những năm 2000, Pacific Airlines đã liên tục ghi nhận kết quả kinh doanh thua lỗ. Ban đầu, phần vốn nhà nước tại hãng này được quản lý bởi Vietnam Airlines cho đến năm 2005, sau đó được chuyển giao cho Bộ Tài chính và sau này lại được chuyển giao cho Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC).

Vào tháng 4/2007, Pacific Airlines bất ngờ thu hút sự quan tâm từ Qantas Airways. Lúc đó, hãng hàng không này từ Australia ký kết hợp đồng đầu tư với SCIC để mua lại 30% cổ phần của Pacific Airlines, trở thành cổ đông chiến lược.

Qantas có kế hoạch đưa hãng hàng không giá rẻ của họ, Jetstar Airways, mở rộng hoạt động tại châu Á.Theo thỏa thuận ban đầu, Qantas sẽ đầu tư 50 triệu USD để sở hữu 18% cổ phần của Pacific Airlines, sau đó sẽ tăng tỷ lệ sở hữu lên 30%.

Khoản đầu tư này giúp Pacific Airlines giảm thiểu lỗ lớn, nhưng trong quá trình đổi lại, hãng đã chuyển đổi thương hiệu sang Jetstar Pacific Airlines.

Mặc dù được đầu tư mạnh mẽ, đến cuối năm 2011, Jetstar Pacific chỉ chiếm khoảng 17% thị phần hàng không nội địa tại Việt Nam. Vì hậu quả của nhiều năm liên tiếp ghi nhận lỗ, hãng đã phải tiến hành tái cơ cấu sở hữu và đánh giá lại toàn bộ hoạt động.

B. Ảnh hưởng của đại dịch Covid 19

Cũng vào năm 2011, Vietnam Airlines đã nhận lại quyền đại diện phần vốn Nhà nước của Jetstar Pacific từ SCIC, với gần 69% cổ phần, một lần nữa trở thành công ty mẹ của hãng hàng không này.

Với kinh nghiệm tích lũy, Vietnam Airlines được giao nhiệm vụ tái cấu trúc Jetstar Pacific và đưa hãng trở lại con đường phát triển.

Sau quá trình tái cơ cấu của Vietnam Airlines, Jetstar Pacific đã từng bước giảm thiểu lỗ và ghi nhận lãi kép trong 2 năm liên tiếp, là năm 2018 và 2019.

Tuy nhiên, trước khi có thể thu hoạch kết quả, đại dịch Covid-19 đã ập đến, gây ra ảnh hưởng nặng nề đến ngành hàng không và khiến hầu hết đội bay phải tạm ngừng hoạt động, Jetstar Pacific lại một lần nữa phải đối mặt với thách thức lỗ lãi.

C. Pacific Airlines và Vietnam Airlines giải quyết bài toán khó khăn thế nào?

Tháng 10/2020, Qantas Group đã tiến hành rút khỏi Jetstar Pacific và chuyển giao lại 30% cổ phần cho Vietnam Airlines dưới hình thức tặng lại. Đến quý 1/2022, thương vụ này đã hoàn tất và Vietnam Airlines hiện nắm giữ gần 99% cổ phần tại Jetstar Pacific.

Trong thời điểm chuyển giao, ông Gareth Evans, một lãnh đạo cấp cao của tập đoàn Qantas và Tổng Giám đốc của Tập đoàn Jetstar, đã chia sẻ: “Trước một thị trường cạnh tranh khốc liệt như Việt Nam và tình hình khó khăn của ngành hàng không do đại dịch COVID-19, chúng tôi tin rằng là lúc thích hợp để tận dụng sức mạnh và tiềm năng của Vietnam Airlines trên thị trường nội địa.

Việc đồng bộ hóa hệ thống đặt chỗ sẽ giúp Pacific Airlines giảm chi phí và xây dựng nền tảng vững chắc, từ đó hỗ trợ hãng trong việc phục hồi mạnh mẽ sau khi các hạn chế về di chuyển quốc tế được dần dần gỡ bỏ.”

Theo báo cáo thường niên của Vietnam Airlines, trong năm 2022, Pacific Airlines đã ghi nhận tổng doanh thu gần 3.487 tỷ đồng, lỗ trước thuế là 2.096 tỷ đồng. Mặc dù vẫn ghi nhận lỗ, nhưng con số này đã giảm đi 212 tỷ đồng so với năm 2021.

D. Thị trường nội địa phục hồi, thị trường quốc tế vẫn bế tắc

Theo Vietnam Airlines, trong năm 2022, thị trường hàng không nội địa đã bắt đầu phục hồi mạnh mẽ, tuy nhiên thị trường hàng không quốc tế vẫn chưa khôi phục được như kỳ vọng do nhiều thị trường chính vẫn đóng cửa hoặc mở cửa hạn chế.

Ngoài ra, giá nhiên liệu tăng cao và tỷ giá biến động mạnh cũng đã tác động tiêu cực đến kết quả kinh doanh của Pacific Airlines.

Đối mặt với tình hình khó khăn của Pacific Airlines, Vietnam Airlines đã tiếp tục triển khai các giải pháp phối hợp nguồn lực, thương lượng với nhà cung cấp để giãn/hoãn thanh toán và hỗ trợ giảm giá, nhằm giúp hãng này vượt qua giai đoạn khủng hoảng.

Với việc kinh doanh không hiệu quả, từ đầu năm 2022, Vietnam Airlines đã công bố việc tìm kiếm nhà đầu tư quan tâm đến quá trình tái cơ cấu cổ đông của Pacific Airlines.

Tuy nhiên, quá trình này đang gặp nhiều khó khăn về cơ chế và chính sách do các quy định hiện hành đối với các doanh nghiệp Nhà nước. Vietnam Airlines đang tiếp tục báo cáo các cấp chính quyền để xử lý vấn đề này.

=> Xem thêm: Vietnam Airlines có thể tiếp tục niêm yết trên sàn HOSE dù ghi nhận lỗ liên tiếp trong 3 năm nhờ quy định “Trường hợp đặc biệt” trong dự thảo sửa đổi, bổ sung Nghị định 155
=> Tham khảo doanh nghiệp: Tập đoàn Đại Châu (DCS)