Cách đây 6 năm, sau khi cổ phiếu BSR của Lọc hóa dầu Bình Sơn chính thức được niêm yết trên sàn chứng khoán, nhà đầu tư đã đặt rất nhiều kỳ vọng lớn sau thương vụ IPO thành công ngoài mong đợi trước đó.
Sự ra mắt của cổ phiếu này trên thị trường bắt đầu bằng một màn chào sàn UPCoM ấn tượng khi tăng kịch trần (+40%) lên mức 31.300 đồng/cp, cùng với giao dịch sôi động. Dường như bước khởi đầu suôn sẻ này sẽ mở ra con đường thuận lợi cho BSR trên sàn chứng khoán, nhưng thực tế lại không như kỳ vọng.
Giá cổ phiếu này liên tục lao dốc và có thời điểm chỉ còn chưa đến 5.000 đồng/cp (cuối tháng 3/2020), mất đến 84% so với mức đỉnh. Các nhà đầu tư mua vào trong phiên chào sàn BSR đã phải trải qua hơn 4 năm mới có thể bắt đầu thấy lợi nhuận, khi vào giữa tháng 6/2022.
1. BSR “Bom tấn” IPO một thời
Trong một thời điểm quá khứ, câu chuyện về việc doanh nghiệp quản lý và vận hành nhà máy lọc dầu (NMLD) lớn nhất nhì cả nước thực hiện IPO đã thu hút sự chú ý đáng kể của cả nhà đầu tư trong và ngoài nước trong giai đoạn 2017-18.
BSR tại thời điểm đó thật sự là một “bom tấn” khi phiên IPO thu hút sự quan tâm của 4.079 nhà đầu tư, với khối lượng đặt mua gần 652 triệu đơn vị, tăng gấp 2,7 lần so với lượng cổ phần được chào bán.
Phiên đấu giá kết thúc thành công khi toàn bộ 241,56 triệu cổ phần (tương đương 7,79% cổ phần BSR) được bán hết với giá bình quân là 23.043 đồng/cổ phần. Trong đó, nhà đầu tư nước ngoài đã mua trúng 147,8 triệu cổ phiếu.
2. Đấu giá BSR
Một trong những nhà đầu tư nước ngoài tham gia đấu giá là Vietnam Opportunity Fund (VOF) – một quỹ lớn thuộc quản lý của VinaCapital. Theo thông báo từ VOF, quỹ đã mua khoảng 10% cổ phần của BSR trong đợt chào bán với tổng giá trị khoảng 25 triệu USD. Giá trúng đấu giá của VOF thấp hơn giá bình quân từ thương vụ IPO của Nhà máy lọc hóa dầu Bình Sơn, là 23.000 đồng/cổ phần.
Vào thời điểm đó, VOF đã đánh giá BSR hoạt động trong một thị trường có tiềm năng với 33% thị phần, khiến đơn vị này trở thành một trong những khoản đầu tư tiềm năng nhất theo quan điểm của quỹ. Tuy nhiên, chỉ sau hơn một tháng kể từ khi chào sàn, giá cổ phiếu BSR đã sụt giảm đáng kể dưới mức giá IPO và mất nhiều năm để phục hồi.
Kế hoạch dang dở của BSR Chặng đường giao dịch trên sàn đầy thách thức, BSR tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn trong việc thực hiện các kế hoạch quan trọng, đặc biệt là về việc thoái vốn từ nhà nước.
a. Một số thông tin về BSR
BSR hiện có vốn điều lệ hơn 31.000 tỷ đồng, tương đương với 3,1 tỷ cổ phần, trong đó Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) sở hữu 2,86 tỷ cổ phần (chiếm 92,12%). Theo kế hoạch cổ phần hóa, sau khi niêm yết công khai (IPO), BSR dự định chào bán 49% cổ phần cho các nhà đầu tư chiến lược, nhằm giảm sở hữu của nhà nước xuống còn 43%.
Vào tháng 7 năm 2018, khi chuyển sang hoạt động dưới dạng công ty cổ phần, BSR thông báo có 2 nhà đầu tư nộp hồ sơ đăng ký tham gia quá trình chọn nhà đầu tư chiến lược, đó là Petrolimex (Việt Nam) và Indian Oil Corp (Ấn Độ).
Ngoài ra, các nhà đầu tư khác như Pertamina (Indonesia), Bangchak Corporation Public Company Limited (Thái Lan)… cũng đang tiếp tục nghiên cứu để nộp hồ sơ tham gia quá trình lựa chọn nhà đầu tư chiến lược.
Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, kế hoạch vẫn còn dang dở và hơn 92% cổ phần của BSR vẫn do nhà nước nắm giữ.
Diễn biến giá không thuận lợi, sàn UPCoM chưa đủ hấp dẫn… có thể là những nguyên nhân khiến BSR gặp khó khăn trong việc bán vốn cho các nhà đầu tư chiến lược. Dự kiến việc chuyển sang niêm yết trên HOSE sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho công ty.
Trong một báo cáo vào tháng 8 năm trước, Chứng khoán BSC đã đánh giá rằng việc BSR được phê duyệt niêm yết trên HOSE sẽ giúp nâng cao tính minh bạch của công ty và tăng cơ hội tiếp cận các nhà đầu tư lớn, cả trong và ngoài nước.
Tuy nhiên, kế hoạch niêm yết cuối năm 2023 của BSR đã bị trễ hẹn do vướng mắc về các tiêu chí liên quan đến các khoản nợ quá hạn của công ty con BSR-BF. Công ty vẫn đang chờ cuộc họp với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước để nhận được hướng dẫn cụ thể và giải pháp tháo gỡ khó khăn này.
=> Xem thêm: Lọc Hóa dầu Bình Sơn (BSR) hướng đến mục tiêu lợi nhuận năm 2024 với việc giảm đến 77% so với kế hoạch năm trước, và đang nỗ lực để đủ điều kiện niêm yết trên sàn HoSE ngay khi có thể.
=> Tham khảo thêm về doanh nghiệp khác: Tập đoàn Đại Châu
